فقط دونفر از دختران امام کاظم علیه السلام ازدواج کردند ، بقیه مجرد بودند

لازم است که عرض شود این نوشتار صرفا جهت جمع آوری و ارائه اقوالی است که در این موضوع بیان شده است و در صدد رد یا اثبات یک قول خاص نیست .

۱-    عده ای همچون احمد بن ابی یعقوب در تاریخ یعقوبی نقل کرده اند که : امام کاظم علیه السلام وصیت کرده بودند که دخترانشان ازدواج نکنند.

البته نمی توان به این قول اعتماد کرد زیرا:

الف) با کلام رسول خدا منافات دارد.

ب‌)   با سیره اهلبیت علیهم السلام مخالفت دارد

ج‌)     اصلا وصیت حضرت چنین نبوده است و احمد بن ابی یعقوب ، کلام و وصیت حضرت را تقطیع و گزیده نویسی کرده است. در متن وصیت چنین آمده است که : هیچکدام از دخترانم حق ازدواج ندارند مگر بعد از اجازه فرزندم علی بن موسی الرضا علیه السلام. و ان اراد رجل منهم ان یزوج اخته فلییس له ان یزوجها الا باذنه(امام رضا ) و امره ولا یزوج بناتی احد من اخوتهن من امهاتهن ولا سلطان ولاعم الا برایه و مشورته.{عیون اخبار الرضا ج۱ص۲۸}

 

۲-    گروهی دیگر علت عدم ازدواج ایشان را نداشتن کفو خوانده اند.

این قول نیز نمی تواند بطور کامل مورد اعتماد باشد زیرا:....

الف) در زمان ایشان اولاد امام حسین علیه السلام در قید حیات بودند.

ب‌)   در تاریخ چنین چیزی مثال ندارد که دختری بخاطر نداشتن کفو ازدواج نکند. بارزترین نمونه آن حضرت زینب کبری سلام الله علیها است

ج‌)     در روایتی آمده است که همه مومنین کفو یکدیگر می باشند.

۳-    در مجموعه مقالات گنجینه شهاب به نقل از آیه الله مرعشی نجفی : برخی معتقدند هارون به کسی اجازه نزدیک شدن به خانه حضرت را نمی داد. نقل شده است که خانه حضرت در تمام ایام سال در حالت محاصره مخفی و آشکار بود به این صورت که نگهبانانی بطور علنی از خانه مراقبت می کردند و افرادی هم بطور مخفیانه عبور و مرور به خانه ایشان را گزارش می دادند.

همچنین طبق قرائن وشواهد از طرف خاندان عباسی نیز خواستگار داشته اند که به دفعات برای جواب گرفتن می آمده و البته هر دفعه با جوابهای متفاوتی نیز مواجه می شده .

۴-    گروهی نیز برای توجیه ازدواج نکردن دختران حضرت را اینگونه دانسته اند : اکثر اوقات امام کاظم علیه السلام در زندان بودند و امکان خواستگاری نبود. همچنین برای ازدواج دختر باکره ، اجازه پدر شرط است که در آن شرایط مقدور نبود

۵-    دریکی از مقالات به نقل از آقای دیزجی زنجانی مولف کتاب امالی مرعشی آمده است که خاندان امام کاظم علیه السلام در وضعیت مالی بسیار بدی بسر می بردند . ایشان به نقل از آیه الله مرعشی نجفی داستانی نقل می کنند که خلاصه آن اینگونه است که : یکی از غلامان هارون از طرف حکومت ظرفی از حلوا و نبات را برای خانه ایشان برد پس از برگشت گفت: برای کشتن من راههای دیگری هم وجود داشت ! گفتند چرا؟ گفت دیدم که اولاد و بنات موسی بن جعفر باوضع رقت باری در حال زندگی کردن هستند.

۶-    بعضی از مورخین اشاره ای به زندگی یکی از دختران حضرت کرده اند و نبود وقت مناسب را دلیل عدم ازدواج خوانده اند : میلاد حضرت معصومه سلام الله علیها در سال ۱۷۳ ه.ق بود و شهادت پدر بزرگوارشان در ده سالگی حضرت معصومه بود سال ۱۸۳ه.ق. سفر امام رضا علیه السلام به خراسان هم در سن ۱۷ سالگی حضرت معصومه بود سال ۲۰۰ ه.ق .

۷-    با همه این توصیفات دو تن از دختران امام موسی بن جعفر ازدواج کردند:

الف) ام سلمه همسر قاسم نوه امام صادق علیه السلام .

ب) یکی دیگر از دختران حضرت که نامش در تاریخ بطور قطع نیامده لکن گفته  شده که سید حسین که در سبزوار مدفون است شوهر آن دختر بوده است.

۸-    عده ای گفته اند هنگامیکه امام رضا علیه السلام به طوس آمدند دیگر کسی نبود که وصیت پدرشان را بازگو و عملی کند

اگر چه آنچه گفته شد بسیار مختصر و کوتاه است لکن دهه کرامت سال گذشته چند ساعت وقت برای مطالعه کتب مختلف را به خود اختصاص داده است. امید است که مورد قبول خاندان کرم قرار گیرد.

در آخر و برای نتیجه گیری از تمام نظریات می توان عامل اصلی را خفقان و محصور بودن خانواده حضرت دانست؛ والبته این نکته را در تمام ادله ای که برای ازدواج نکردن ایشان ذکر شده می توان یافت .

منابع:

(چون قبلا جمع آوری شده متاسفانه نشانی دقیق مطالب ضبط نشده است )

منتهی الامال

عیون اخبارالرضا

مجموعه مقالات گنجینه شهاب

مجموعه مقالات پیرامون زندگی حضرت معصومه سلام الله علیها